سیستماتیک و پراکنش سوسمار مارچشم menetries-1832) ophisopselegans) (خانواده لاسرتیده) در استان مرکزی

گونه سوسمار چشم ماری (ophisops elegans)، از جنس ophisops و خانواده lacertidae است که پراکنش وسیعی در ایران دارد. بر اساس کار وسیع بیابانی از شهریور 1390 تا اردیبهشت 1392، تعداد 140 نمونه سوسمار چشم ماری از 28 ایستگاه موجود در 12 شهرستان استان مرکزی، جمع آوری شدند، که از این تعداد، 101 نمونه بالغ همگن و سالم، انتخاب شد (47 نر و 54 ماده). این نمونه ها بر اساس 39 صفت متریک و مریستیک، مورد مطالعه قرار گرفتند، سپس داده ها با استفاده برنامه نرم افزاری spss 19 و splus 2000 مورد آنالیز آماری قرار گرفتند. نتایج حاصل از این آنالیزها، دیمورفیسم جنسی (ssd) را در بین جنس نر و ماده این سوسمار، ثابت نمود، به طوریکه طول سر، طول اندام های حرکتی جلویی و عقبی، طول پوزه تا کلواک، طول پوزه تا یقه و طول قاعده دم در جنس نر بیشتر از جنس ماده است. در دو مطالعه دیگر به بررسی پراکنش این سوسمار در استان مرکزی و شناخت و مقایسه جمجمه این گونه با گونه eremias persica پرداخته شد. آناتومی مقایسه ای جمجمه در میان تاکسون های مختلف سوسماران یا در میان گونه های خاص سوسماران همواره بیولوژیست ها را به خود جذب می کند. با توجه به اینکه لاسرتاها یک گروه بزرگ از سوسماران را تشکیل می دهند ولی تا کنون مطالعات جامعی در مورد جمجمه آن ها صورت نگرفته است. در این مطالعه، ابتدا ساختارهایی نظیر سقف جمجمه، کام، جعبه مغزی، فک پایین و دندا ن های گونه های0phisops elegans و eremias persica از خانواده lacertidae را توصیف کردیم و سپس این دو جمجمه را با یکدیگر مورد مقایسه قرار دادیم و الگوی تنوع بین جمجمه های این دو گونه را به طور مورفولوژی مورد مطالعه قرار دادیم تا تفاوت های جزیی بین آن ها را برای تشخیص جایگاه تکاملی آن ها، از نظر ساختارجمجمه مشخص کنیم.